Terwijl je je jongste op je linkerarm hebt, je met je overgebleven arm de was opvouwt en ondertussen probeert een maaltijd op tafel te zetten volgens de meest recente trends in foodland (je maaltijd is zowel biologisch als kidsproof en met een kleine filter klaar voor Instagram), komt je kleuter naar je toe met zijn net gemaakte tekening. ‘Kijk mam, ik heb getekend!’. Zonder te kijken roep je: ‘Práchtig schat’. ‘Maar mam, kíjk nou!’. Terwijl je een korte blik werpt op zijn tekening, wat enkel een paar gekleurde krassen blijken te zijn, zeg je nog eens: ‘Ja, ik zie het wel. Echt práchtig!’. Trots dat je de meest recente adviezen over positief opvoeden en complimenten geven hebt opgevolgd, ga je verder. Want dit was niet het eerste compliment hoor. Nee, dit was al het zoveelste compliment nadat je je kind uit school haalde een uur geleden. Complimenten geven is toch belangrijk?
Er wordt veel geschreven over het geven van complimenten aan je kind en het belang daarvan. Kinderen ontwikkelen een groter zelfvertrouwen en daarnaast heeft het een positieve invloed op de sfeer in huis. Dat klinkt goed en is reden om veel complimenten uit te delen. Baat het niet, schaadt het niet, toch?
Het lijkt inderdaad zo dat complimenten geven geen negatieve invloed op kinderen kan hebben. Er komen echter steeds meer geluiden dat dat zo eenvoudig nog niet is en dat complimenten, naast een hele positieve invloed, ook een negatieve invloed kunnen hebben. In bovenstaand voorbeeld krijgt de kleuter een compliment voor een tekening bestaande uit enkele krassen. Zonder moeite en uit verveling heeft hij die krassen op papier gezet. Toch ontvangt hij een compliment over het resultaat. Andere complimenten gericht op het resultaat zijn bijvoorbeeld: ‘Wat goed, je hebt een 8 gehaald!’ of ‘Knap van je, je zit bij het selectieteam!’. Deze complimenten lijken op het eerste gezicht prima. Echter, door het geven van complimenten gericht op resultaat zal het kind meekrijgen dat resultaten ook daadwerkelijk het belangrijkst zijn. Als het kind dan een keer geen 8 haalt of een jaar niet bij de selectie zit, kan dat tot grote teleurstelling, verdriet en wellicht faalangst leiden. En dat was nou ook weer niet de bedoeling van je compliment...
Complimenten gericht op het proces (dus bijvoorbeeld de inzet of moeite die ergens voor is gedaan) zijn van groter belang en meer betekenisvol. Dit zijn complimenten als: ‘Heel knap dat je het zo goed hebt geprobeerd!’ of ‘Ik vind het onwijs knap van je dat je er zo je best voor hebt gedaan.’ Kinderen worden zo gestimuleerd nieuwe dingen te proberen, te ontdekken en af en toe te falen. Het resultaat is immers niet zo van belang. Een kind dat met heel hard oefenen een 6 haalt voor een moeilijk vak, verdient een groot compliment voor de moeite die hij erin heeft gestoken. Dit zal hem helpen bij de volgende toets van een moeilijk vak en stimuleert hem te proberen. Een kind dat zonder te leren een 8 haalt voor een toets en voor dat resultaat een compliment krijgt, zal meekrijgen dat het resultaat het belangrijkst is; het resultaat is immers goed en reden voor een compliment. Een volgende keer, bij een moeilijke toets, wordt het lastig. Het resultaat was namelijk belangrijk, dáár krijgt hij de complimenten voor. Bij een moeilijke toets is dat resultaat veel moeilijker te behalen, wat van te voren kan leiden tot faalangst.
Kinderen zullen dus sneller nieuwe dingen proberen, uitdagingen aangaan en minder snel opgeven bij complimenten die gericht zijn op het proces. Allemaal mooie eigenschappen die ze de rest van hun leven zullen meenemen. Complimenten hebben tot slot waarde als zij betekenisvol zijn. Als er gedurende de dag met veel complimenten gestrooid wordt over alles wat het kind doet (ook als we dit eigenlijk niet zo geweldig vinden…), hebben de complimenten geen betekenis meer. Oftewel, wees bewust waar je de complimenten voor geeft en maak ze betekenisvol. Liever wat minder, maar betekenisvolle complimenten dan veel, betekenisloze complimenten. Scheelt weer tijd! Tijd die we liever inzetten om onszelf te verliezen in de Instagramfeed van de foodbloggers van dit moment. Ook een complimentje waard, toch?
Deze blog is ook gepubliceerd op Kindermusthaves.nl